Ο θάνατος ενός γονιού

Ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου είναι πάντα θλιβερό γεγονός. Η συμπεριφορά των στενών συγγενών, η οποία είναι αποτέλεσμα του θανάτου, εξαρτάται από πολλούς διαφορετικούς παράγοντες. Την ηλικία του αποθανόντα, του παιδιού που ζει, την αιτία ή το πόσο αιφνίδιος ήταν, όλα αυτά παίζουν σημαντικό ρόλο. Η σχέση ανάμεσα στο γονιό και το παιδί που ζει, καθώς και ο βαθμός προηγούμενων σχετικών συμβάντων στις εμπειρίες του παιδιού, θα επηρεάσουν την περίοδο πένθους που θα ακολουθήσει το θάνατο ενός γονιού.
Αν το παιδί είναι πολύ μικρό και είχε λίγο χρόνο για να δεθεί με τη γονική μορφή, σχεδόν οποιοδήποτε υποκατάστατο, όπως μια γιαγιά, μπορεί να αντικαταστήσει σχετικά εύκολα τη νεαρή μητέρα και το νήπιο δεν θα υποφέρει ή δεν θα δείξει σημάδια πένθους - πράγμα που θα συμβεί μόνο αν το συγκινησιακό τεταρτημόριο του παιδιού έχει ήδη αναπτυχθεί. Τους πρώτους μήνες της ζωής του βρέφους, οι φυσικές ανάγκες του είναι οι πιο σημαντικές και εφόσον ικανοποιούνται με συνέπεια, ζεστασιά και αγάπη, το μωρό θα είναι ικανοποιημένο.
Από τη στιγμή, όμως, που το βρέφος έχει δεθεί με τη μητέρα του, όταν την αποστερηθεί, θα αντιδράσει με σωματικά συμπτώματα, κλάμα και ανικανότητα να κοιμηθεί, αγκίστρωμα σε άλλες γνωστές μορφές και οπισθοδρόμηση σε προηγούμενη συμπεριφορά. Το παιδί της προσχολικής ηλικίας θα αντιδράσει χειρότερα αν η μητέρα και/ή ο πατέρας πεθάνουν ξαφνικά. Γι' αυτό το παιδί, ο θάνατος δεν μπορεί να γίνει αντιληπτός σαν μόνιμο γεγονός και δεν έχει την έννοια ενός μόνιμου χωρισμού. Το νήπιο θα ψάχνει νε βρει τον εκλιπόντα γονιό παντού. Στην πραγματικότητα θα προσπαθήσει να τον δωροδοκήσει για να γυρίσει. Ίσως πειστεί ότι αιτία της "εξαφάνισης" της μητέρας ήταν το ίδιο, βέβαιο ότι η μητέρα θύμωσε και προσπαθεί να το τιμωρήσει με εκείνο που αντιλαμβάνεται σαν προσωρινή εξαφάνιση. Πιθανόν να αποκτήσει ξαφνικά καλή συμπεριφορά, να προσφέρεται να πλύνει πιάτα, να στρώσει κάποιο τραπέζι - και οι ενήλικοι ίσως εντυπωσιαστούν από το "καλό παιδί" που έγινε ξαφνικά. Αυτή είναι δυσοίωνη συμπεριφορά,καθώς καλύπτει ενοχές και φόβο από μια προηγούμενη πραγματική ή φανταστική κακή συμπεριφορά και αποτελεί προσπάθεια κατευνασμού της μαμάς, τη δωροδοκεί για να επιστρέψει σπίτι. Είναι σημαντικό οι ενήλικοι να συνειδητοποιήσουν αυτή τη συμπεριφορά και να μην το επαινούν πολύ συχνά "που είναι τόσο καλό παιδί", ούτε να το αποθαρρύνουν. Μια επαναλαμβανόμενη δήλωση ότι κανένας δεν μπορεί να προξενήσει το θάνατο της μαμάς με τη σκέψη ή με κακή συμπεριφορά, τελικά θα αφομοιωθεί.
Μόνο όταν ο γονιός που ζει, ή ίσως ο παππούς ή η γιαγιά, μιλήσει διεξοδικά με το παιδί και κλάψουν μαζί για το θάνατο του γονιού του, μόνο τότε θα δώσει το νήπιο την άδεια στον εαυτό του να συνειδητοποιήσει το θάνατο του γονιού και θα αρχίσει η πραγματική διαδικασία πένθους. Αν οι οικογένειες μπορούν να θρηνούν και να συζητούν μαζί για τις ευτυχισμένες αναμνήσεις του προσώπου που τους λείπει τόσο πολύ και που μοιράζονται όλοι μαζί τη θλίψη γι' αυτή την απώλεια, μπορεί να βελτιωθεί πολύ η πραγματική διαδικασία πένθους. Κάθε παιδί χρειάζεται κάποιον για να μιλά για το πρόσωπο που έχασε. Αν οι συγγενείς μπορούν να ξεφυλλίσουν μαζί με το παιδί ένα άλμπουμ φωτογραφιών και να μοιραστούν αναμνήσεις από τόπους, διακοπές, γεγονότα και να γελάσουν και να κλάψουν μαζί, θα γίνουν πολλά που θα βοηθήσουν το παιδί να ξεπεράσει τη διαδικασία πένθους χωρίς τραύματα.
Απόσπασμα από το βιβλίο "Για τη Ζωή μετά το Θάνατο" της Elisabeth Kubler-Ross.