Ενέργεια και Μάζα

Δυο λέξεις, ενέργεια και μάζα, που η καθεμιά είχε το δικό της ξεχωριστό οντολογικό αντίκρυσμα, βρέθηκαν ξαφνικά να σημαίνουν το ίδιο πράγμα. Πρόκειται για την ισοδυναμία μάζας κι ενέργειας που ο Einstein έκλεισε στην απλούστατη σχέση E=mc2 (Ενέργεια = Μάζα x το τετράγωνο της Ταχύτητας του Φωτός).
Φανταστείτε τον περίγελω που θα σας υποδεχόταν αν γύρω στα 1900 λέγατε σε κάποιον, έστω και φυσικό, ότι μισό κιλό μιας οποιασδήποτε μάζας είναι αρκετό να προμηθεύσει στις Ηνωμένες Πολιτείες ηλεκτρικό ρεύμα για ένα μήνα!
Αυτή ήταν η εναλλακτικότης ανάμεσα στη μάζα-ενέργεια, που δημιούργησε την πρώτη ατομική βόμβα 40 χρόνια αργότερα από τότε που ο Einstein πρόβλεψε τη δυνατότητά της. Εκεί βρισκόταν και το μυστικό της ανεξάντλητης τρομερής ενέργειας που ξεχύνεται από τον ήλιο μας, τ' αστέρια και του γαλαξίες.
Με τον ερχομό της ειδικής σχετικότητας η εικόνα για το χώρο και χρόνο άλλαξε, αν όχι για το μέσο άνθρωπο, τουλάχιστο για το φυσικό επιστήμονα. Χώρος και χρόνος εξακολουθούν βέβαια να είναι τα σκηνικά που μ' αυτά τα καθημερινά αντικείμενα προβάλλουν αντίστοιχα τον όγκο και την ιστορία τους. Όμως τα δυο αυτά σκηνικά των εμπειριών μας, χώρος και χρόνος, δεν μπορούν να στηθούν ξεχωριστά παρά μόνο αποτελώντας μαζί μιαν ενότητα που ονομάζουμε χωροχρόνο. Μια χρονική εμπειρία αποκτά έννοια μόνον όταν συνοδεύεται από μια μέτρηση θέσης και ταχύτητας. Έτσι σχηματίζουμε μια χωροχρονική εμπειρία, που δεν έχει πάλι νόημα μόνη της παρά μόνο σε συνδυασμό με την ανάλογη χωροχρονική εμπειρία ενός δεύτερου παρατηρητή. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να περιγράψουμε κάτι που βλέπουμε στη φύση παρά μόνο αν συνδέσουμε τις δικές μας παρατηρήσεις με τις παρατηρήσεις ενός άλλου, μια σύνδεση που πριν από τον Einstein γινόταν με τις εξισώσεις μετασχηματισμού Galileo ενώ τώρα με του Lorentz.